1 Waarom Eureka – Talent ?
Hoogbegaafde kinderen hebben de neiging en de vaardigheid om te produceren en niet te reproduceren. Deze neiging / vaardigheid uit zich in hun ongewone en originele interesses en in hun bijzonder creatieve en efficiënte antwoorden en oplossingen op cognitief, emotioneel en sociaal gebied, die het resultaat zijn van ingewikkelde processen van denken en handelen, en die als kleine Eureka’s kunnen worden beschouwd.
Deze "kleine Eureka’s" kunnen zich in de loop der tijd en onder gunstige omstandigheden ontwikkelen tot talent, tot de echte Eureka’s van de innovatieve creërende mens (zie 4)
Het produceren van "kleine Eureka’s" vormt de kern van de identiteit van het hoogbegaafde kind, het betrekt en betreft zijn algehele en niet alleen zijn cognitieve functioneren en ontwikkeling. Wat dus betekent dat zolang het proces van "kleine Eureka’s" werkt en zich ontwikkelt, het functioneren en de ontwikkeling van de hoogbegaafde op de goede weg is en andersom :
2 Doelgroepen en doelstellingen van de praktijk
De psychologische praktijk EUREKA – TALENT richt zich voornamelijk op hoogbegaafde kinderen / jongeren en hoogbegaafde volwassenen.
Haar doelen zijn :
a) Het dubbelzijdige functioneren en ontwikkelen van hoogbegaafde kinderen en jongeren te beschermen en te stimuleren, of, in geval van de verstoring van hun functioneren, te herstellen.
Dit gebeurt d.m.v.
- een identificatie die alle facetten van het functioneren van de voor identificatie komende hoogbegaafde (elke hoogbegaafde is anders) detecteert
- een begeleiding of behandeling die aan zijn bijzondere functioneren beantwoordt en daarbij past.
b) Bijzondere aandacht te besteden aan hoogbegaafde volwassenen die vaak een lange weg van miskenning en misverstanden tijdens hun leven hebben afgelegd met alle gevolgen van dien.
Dit gebeurt d.m.v.
- Een identificatie die niet alleen op een intelligentietest is gebaseerd ;
- Een begeleiding of behandeling die hun persoonlijke en professionele leven zal verbeteren en verrijken.
c) Diagnostiek en behandeling van problemen van problemen van niet hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen.
Bij personen die niet hoogbegaafd blijken te zijn wordt naar de oorzaken van hun problemen gezocht, en vervolgens worden zij begeleid of behandeld.
De doelen van de praktijk zoals vermeld onder a), b) en c) kunnen zowel in het Nederlands, als in het Frans en in het Grieks (met de desbetreffende gestandaardiseerde tests) worden uitgevoerd.
3 Identificatie, begeleiding en behandeling : Door wie ?
De identificatie, begeleiding en behandeling wordt uitgevoerd door Dr. P.Papoutsaki, ontwikkelingspsychologe en klinisch-sociaal psychologe :
email: pel.papoutsaki@gmail.com tel. 071-5763921
Zij heeft pionierswerk verricht voor hoogbegaafden in Nederland: Als eerste (1993) in Noord-Holland begonnen met de identificatie en begeleiding van hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen, met voorlichting aan scholen en adviseren van ouders en scholen, en met psychopedagogische interventies voor hoogbegaafden.
Wetenschappelijk onderzoek over hoogbegaafdheid / hoogbegaafden.
In 2003 gepromoveerd op het gebied van hoogbegaafdheid.
Publicaties over hoogbegaafdheid / hoogbegaafden waaronder drie boeken, uitgegeven in 1994, 2006 en 2008.
Ontwikkeling, toepassing en publicatie van een psychopedagogische methode (Serendipity Class) voor hoogbegaafde kinderen.
De in 2006 en 2008 verschenen boeken van Dr. P.Papoutsaki behandelen haar theorie over hoogbegaafdheid en over het functioneren en de ontwikkeling van het hoogbegaafde kind in de sociale omgeving. Deze boeken zijn in meederde universitaire bibliotheken in Frankrijk, Duitsland, België, Zwitserland, de Verenigde Staten en Canada aanwezig.
Beide boeken, "Enfant Surdoué, Adulte Créateur ?" (Hoogbegaafd als kind, creator als volwassenene ?) en "Les surdoués dans la réalité scolaire : L’enfance de la pensée créatrice à l’épreuve" (Hoogbegaafden in de schoolrealiteit: De kinderjaren van de creatieve geest in beproeving) zijn uitgegeven door "L’Harmattan"onder ISBN-nr. 2-296-00606-X en ISNB-nr. 978-2-296-00512-4.
4 Een korte kennismaking met de theorie
Wat hoogbegaafdheid zo’n complex fenomeen maakt, is ten eerste dat het denken en handelen van het hoogbegaafd kind dubbel non-conformistisch is. Het feit nu dat dit dubbel non-conformistische denken en handelen ook vroegtijdig, sterk en in de minderheid is, maakt dit fenomeen nog ingewikkelder.
Wat houdt dit in ?
a) Het dubbel non-conformistisch denken en handelen betekent : Enerzijds dat het kind het gangbare en algemeen geaccepteerde in twijfel trekt, zoals kennisgebieden, schoolkennis, de wijze van overbrengen van deze kennis, de manier van leren, de door de meerderheid gewaardeerde meningen over sociale vraagstukken en morele kwesties etc., en anderzijds dat hij bijzondere, originele en efficiënte antwoorden en oplossingen zoekt, vindt en aandraagt voor datgene dat hij in twijfel heeft getrokken.
Wanneer b.v. een net 6 jaar geworden hoogbegaafde op eigen initiatief de som 8x12 als 8x12 = 10x12 – 2x12 uitrekent, gaat hij eerst tegen de verwachtingen in (zo reken je in het algemeen niet en zeker niet op deze leeftijd !), trekt de schoolmanier van rekenen in het algemeen en die van groep 3 in het bijzonder in twijfel en draagt uiteindelijk een creatievere, complexere en efficiëntere oplossing van de som aan.
Dit denken en handelen van hoogbegaafde kinderen bestrijkt uiteraard niet alleen kennisgebieden, maar ook sociale, emotionele en morele vraagstukken.
Hoogbegaafden hebben de neiging en de vaardigheid om te produceren en niet te reproduceren, en zij produceren bijzonder originele en creatieve oplossingen. Ze produceren kleine Eureka’s, ze beschikken over de mogelijkheid (in deze theorie zijn dat de kinderjaren van de creatieve geest) om deze kinderjaren, deze kleine Eureka’s mettertijd en onder gunstige omstandigheden tot echte Eureka’s, creatie, innovatie te ontwikkelen.
b) Het feit nu dat het dubbel non-conformistisch ook vroegtijdig (bij een kind aanwezig), sterk (biedt flinke weerstand tegen diegenen die dit willen veranderen) en in de minderheid (slechts een klein percentage denkt en handelt zo) is, maakt het fenomeen hoogbegaafdheid complexer.
Laten wij kijken naar het hoe en waarom.
Her proces verloopt als volgt:
De omgeving waar het kind van afhankelijk is -d.w.z. de familie maar vooral de school en zelfs instanties- kennen meestal het (algehele) functioneren van het hoobegaafde kind niet, en begrijpen dit dus ook niet. Dit niet kennen en niet of moeilijk te begrijpen leidt vroeg of laat tot de pogingen van de omgeving om het kind te veranderen, om hem "normaal" te maken.
Maar aangezien een dergelijk functioneren de kern van de identiteit van het hoogbegaafde kind vormt, zullen de pogingen van de omgeving om het kind van de kern van zijn identiteit te ontdoen het kind meer dan eens voor een dramatisch dilemma zetten : kiezen tussen zijn echte ik en zijn behoefte om erbij te horen, om door zijn naaste omgeving geaccepteerd te worden.
Het is dus onder de druk van deze onmogelijke keuze dat het functioneren en ontwikkelen van het kind verstoord kan worden en / of zijn ontwikkeling tot talent, voordat dit "volwassen" wordt kan stoppen.
Maar wanneer dit onmogelijke dilemma vroeg aanvangt en wanneer het intens, frequent en langdurig is, zullen blokkades in het functioneren van het kind ontstaan, die hem vaak tot en met zijn volwassenheid zullen achtervolgen en zijn leven bemoeilijken als er niet bijtijds wordt ingegrepen. M.a.w. : Wanneer de omgeving niet stopt met het kind dit dramatische dilemma op te leggen en / of de door dit opleggen ontstane blokkades niet behandeld worden, zullen de negatieve gevolgen voor het leven van deze (jonge) persoon onvermijdelijk zijn.
5 Identificatie en begeleiding of behandeling van hoogbegaafden :
Een complexe procedure
Omdat hoogbegaafheid een zeer complex fenomeen is, zal ook de identificatie en begeleiding of behandeling van hoogbegaafden een complexe procedure zijn.
Hoogbegaafden, die in principe betere strategieën hanteren om moeilijkheden te confronteren en op te lossen, vormen aan de andere kant een kleine minderheidsgroep, die nog steeds weinig (h)erkenning of een verkeerde of onvoldoende begeleiding krijgt :
Een verkeerde begeleiding is altijd gebaseerd op een onvolledige (b.v. slechts het vaststellen van een IQ) en dus ook op een verkeerde identificatieprocedure.
Maar een onvolledige / verkeerde identificatieprocedure betekend een onvolledig / verkeerde diagnostiek van het functioneren en zich ontwikkelen van het kind.
Deze diagnostiek leidt tot onjuiste verwachtingen van de omgeving zoals "zo’n intelligent iemand moet ook een goede leerling zijn", maar ook tot het verwarren van de hoogbegaafdheid met het "verstandig zijn van een volwassene" of met wat het sociale conformisme "verstandig" noemt.
Maar vooral diagnostiek zoals "slechte motivatie van het kind", of ADHD of autisme, kan vaak onterecht zijn, en dit is dan ook het gevolg van een onvolledige / verkeerde identificatieprocedure.
Een dergelijke diagnostiek gaat uiteraard gepaard met een verkeerde begeleiding / behandeling van het kind, wat zijn situatie zal verergeren en nieuwe problemen zal doen ontstaan.
6 Identificatie en begeleiding of behandeling van hoogbegaafde volwassenen
Naar aanleiding van een artikel of een boek over hoogbegaafdheid of van de hoogbegaafdheid van de eigen kinderen en de deskundige voorlichting met betrekking daartoe, kunnen volwassenen bij zichzelf signalen herkennen die op hoogbegaafdheid wijzen.
De verwaarlozing van iemands hoogbegaafdheid, de miskenning van wie hij echt was en wat hij kon, hebben in de loop der tijd blokkades in diens functioneren teweeg gebracht, die meestal onopgelost zijn gebleven, en die dus het persoonlijke-, familie- en professionele leven soms ernstig kunnen verstoren.
Het is dus belangrijk dat deze personen bewust worden gemaakt van hun functioneren of hun disfunctioneren, en dat zij geholpen worden om hun blokkades (die zich vaak met verschillende symptomen manifesteren) te confronteren en de problemen die daarmee gepaard gaan op te lossen.
7 Een psychopedagogische interventie voor hoogbegaafden :
Serendipity Class
De Serendipity Class is in 1994 als een verrijkingsklas voor hoogbegaafde kinderen begonnen. Vervolgens nam deze de vorm aan van een experimentele psychopedagogische interventie, en is sindsdien geëvolueerd tot een gedegen psychopedagogische methode voor hoogbegaafden gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.
Het ontstaan, de basisbegrippen en principes, het functioneren en de resultaten / conclusies van de Serendipy Class worden uitgebreid behandeld in het boek "Enfant Surdoué, Adulte Créateur ?", Editions L’Harmattan, 2006, ISBN 2-296-00606-X
Een hoogbegaafd kind kan deelnemen aan een -in eerste instantie- tiental bijeenkomsten van een groep bestaande uit 6 – 7 hoogbegaafde kinderen en twee begeleiders (P. Papoutsaki en F.Dorenstouter).
De Serendipity class heeft tegelijkertijd een diagnostische, pedagogische en therapeutische rol : Het biedt hoogbegaafde kinderen de mogelijkheid om niet alleen hun cognitieve, maar ook hun emotionele en hun sociale vaardigheden te ontplooien, te integreren en te ontwikkelen. De kinderen kunnen aan de andere kant hun angsten en problemen -resultaat van een weinig succesvolle interactie met de omgeving en de psychosociale frustraties die daarmee gepaard gaan- confronteren en aanpakken.
Er kan gereageerd worden in het Nederlands, Frans of Grieks.
